Sunny-16 fotocamera instel methode.

Inleiding

De meeste moderne fotocamera's hebben een ingebouwde lichtmeter maar dat was in de 70-er jaren nog niet zo. Als je met een wat ouder camera, zonder ingebouwde lichtmeter, foto's wilt maken en je op dat toestel wel de mogelijkheid hebt om de sluitertijd en het diafragma in te stellen heb je een losse lichtmeter nodig om bij het fotograferen de juiste instellingen voor de foto te kunnen aflezen.

In het geval dat je geen losse lichtmeter tot je beschikking hebt is er ook nog de mogelijkheid om de juiste instelling van Diafragma en Sluitertijd zelf te schatten.
Voor dit zelf inschatten van je belichtingswaarde is er, in de fotografie, een methodiek ontwikkeld die Sunny-16 wordt genoemd.
In dit dokument zal ik de werking van deze methodiek uitleggen.....

Belichtings instelling

De belichting van een foto wordt door een combinatie van drie waardes bepaald. deze zijn:

De gevoeligheid, voor licht, van het gebruikte filmrolletje, uitgedrukt in ISO, ASA of DIN.
De gebruikte lensopening (Diafragma) uitgedrukt in een F/ waarde.
Op de meeste toestellen uit de 70-er jaren loopt de diafragma schaal van F/2,8 voor de grootste lensopening tot F/22 voor de kleinste lensopening.
De gebruikte sluitertijd uitgedrukt in (deel van) seconde.
Veel voorkomende waardes zijn : 1/30 1/60 1/125 1/250 en 1/500-e seconde.

Sunny-16. (Theorie)

De Sunny-16 methode, voor het zelf inschatten van de belichtings instelling, is gebaseerd op (een deel van) de schaal van EV waarden.
EV staat voor Exposure-Value dat is een waarde die hoort bij een bepaalde lichtstralings intensiteit.

De wiskundige formule van de Exposure-Value is :

EV = 2log N² / t

Waar bij N de F/ (diafragma)waarde is en t de sluitertijd (in seconden).

Voorbeeld : Diafragma 16 en sluitertijd 1/100 s. N² / t = 256 / 0,01 = 25600. 2log 25600 = (10)log 25600 / (10)log 2 = 4,408 / 0,301 = 14,643
Afgerond EV = 15.

De absolute EV waarde kan je direct op een lichtmeter aflezen (zie foto rechts) maar hier behandelen we het zelf inschatten zonder lichtmeter.

Sunny-16. (Praktijk)

Bij de Sunny-16 methode moet je als eerste uitgaan van een sluitertijd die gelijk is aan, of zo dicht mogelijk bij, één gedeeld door de ISO waarde van het gebruikte fotorolletje.

Voorbeeld : Filmgevoeligheid 100 ASA. stel sluitertijd op 1/125 sec. Filmgevoeligheid 400 ASA stel sluitertijd op 1/500 sec.

Schat nu afhankelijk van de volgende tabel het te gebruiken Diafragma in :

EV waarde Weer conditie Opmerking Diafragma instelling

16 Onderwerpen in de felle zon, volledig blauwe lucht. Typisch op het witte strandzand of in de sneeuw 22

15 Zonnig, volledig blauwe lucht. Geen wolken in de lucht, scherpe schaduwlijnen 16

14 Licht bewolkt. 1/3 deel van de lucht is bewolk 11

13 Onderwerpen in bewolkt helder licht. 2/3 deel van de lucht is bewolk 8

12 Zwaar bewolkt. Grijze bewolkte lucht. Geen Zon of Schaduw te zien 5,6

11 Onderwerpen in de schaduw. Zwaar bewolkt of regenachtig weer 4

EV waarde	Weer conditie	Opmerking	Diafragma instelling
16	Onderwerpen in de felle zon, volledig blauwe lucht.	Typisch op het witte strandzand of in de sneeuw	22
15	Zonnig, volledig blauwe lucht.	Geen wolken in de lucht, scherpe schaduwlijnen	16
14	Licht bewolkt.	1/3 deel van de lucht is bewolk	11
13	Onderwerpen in bewolkt helder licht.	2/3 deel van de lucht is bewolk	8
12	Zwaar bewolkt.	Grijze bewolkte lucht. Geen Zon of Schaduw te zien	5,6
11	Onderwerpen in de schaduw.	Zwaar bewolkt of regenachtig weer	4

Opmerkingen

De Sunny-16 methode is in princiepe bedoeld voor buiten fotografie.
Je kan het inschatten van de te gebruiken lichtinstelling in de vingers krijgen door het in de praktijk te oefenen:
- schrijf in een boekje per opname op met welke sluitertijd/diafragma waarde de opnames op een film zijn gemaakt. Je kan dan later, als de foto's ontwikkeld zijn, zien bij welke opnames je het goed of fout gedaan hebt.
- Schat een diafragma en vergelijk dit met de waarde die je fotocamera, waar een lichtmeter in zit, aaangeeft.
- Schat een diafragma en vergelijk dit met de waarde die een lichtmeter aangeeft.
Je bent natuurlijk niet verplicht om in alle gevallen de sluitertijd te gebruiken die dicht bij de Filmgevoeligheid (ASA) waarde ligt.
Als je voor een andere sluitertijd kiest moet je dat wel compenseren met het vergroten of verkleinen van het Diafragma !
Op sommige websites wordt bij de uitleg van Sunny-16, volgens mij onterecht, uitgegaan van Diafragma 16 voor zonnige omstandigheden en wordt er niet over absolute EV waardes meer gesproken.

Vraag: Is die 16 in de naamgeving Sunny-16 nu EV-16 of Diafragmasetting 16 ?
Ik zelf denk het eerste.